Cannabis in de geneeskunde: verleden, heden en toekomst

De relatie tussen cannabis en de geneeskunde is complex en fascinerend. Waar de plant eeuwenlang als medicijn werd gebruikt, raakte zij in de twintigste eeuw in de ban door strenge wetgeving. Vandaag de dag beleeft medicinale cannabis een comeback, gesteund door onderzoek en legalisering. Hoe heeft cannabis zich ontwikkeld van traditioneel kruid tot modern geneesmiddel?

Cannabis als medicijn in het verleden

Cannabis wordt al duizenden jaren gebruikt in de geneeskunde.

• China (2000 v.Chr.): De eerste vermeldingen van cannabis als geneesmiddel vinden we in oude Chinese geschriften. Het werd ingezet tegen pijn, ontstekingen en spijsverteringsproblemen.

• India: Cannabis had een belangrijke plaats in de Ayurvedische traditie. Het werd gebruikt bij angst, slapeloosheid en hoofdpijn.

• Midden-Oosten en Europa: In de middeleeuwen en later in de 19e eeuw namen artsen cannabis op in hun apotheek, vaak als tinctuur tegen krampen en migraine.

Tot de vroege 20e eeuw was cannabis dus een gerespecteerd geneesmiddel, voorgeschreven door artsen en apothekers.

De keerzijde: verbod en stigmatisering

Vanaf de jaren ’30 veranderde het beeld drastisch. Overheden, vooral in de Verenigde Staten, voerden campagnes tegen cannabis. De plant werd in verband gebracht met criminaliteit en moreel verval.

In 1961 werd cannabis officieel opgenomen in het internationale Single Convention on Narcotic Drugs. Dit betekende dat cannabis wereldwijd als gevaarlijke drug werd gezien, zonder erkende medische waarde. Het gebruik in de geneeskunde verdween grotendeels, en onderzoek werd sterk beperkt.

De heropleving van medicinale cannabis

Vanaf de jaren ’80 groeide de roep om herwaardering. Patiënten met hiv en kankerpatiënten ontdekten dat cannabis hielp tegen misselijkheid en pijn. Steeds meer landen gingen experimenteren met programma’s voor medicinale cannabis.

Voorbeelden van toepassingen

• Pijnbestrijding: bij chronische pijn, zoals neuropathische pijn of artritis.

• Misselijkheid en braken: vooral bij chemotherapie.

• Spasticiteit: bij multiple sclerose.

• Epilepsie: bepaalde vormen reageren goed op CBD-olie.

• Slaapstoornissen en angst: cannabis kan ontspannend werken.

In de jaren ’90 legaliseerden landen als Canada en delen van de VS medicinale cannabis. Sindsdien groeide het gebruik wereldwijd.

Cannabis in de huidige geneeskunde

Vandaag de dag is medicinale cannabis in veel landen gelegaliseerd of gedoogd. In Nederland wordt het bijvoorbeeld verstrekt via apotheken onder strikte voorwaarden.

Verschillende vormen van medicinale cannabis

• Gedroogde bloemen: worden verdampt of in thee gebruikt.

• Olie en tincturen: handig voor nauwkeurige dosering.

• Capsules en sprays: populair bij patiënten die discrete methoden zoeken.

Artsen stemmen de keuze af op de klachten en de voorkeur van de patiënt.

THC en CBD in de geneeskunde

• THC: helpt vooral bij pijn, misselijkheid en eetlustverlies, maar kan ook psychoactieve effecten veroorzaken.

• CBD: heeft geen high, maar werkt ontstekingsremmend en kalmerend. Daarom wordt het breed toegepast, ook zonder recept in de vorm van supplementen.

Huidige uitdagingen

Hoewel medicinale cannabis steeds meer geaccepteerd wordt, zijn er nog obstakels:

• Gebrek aan grootschalig onderzoek: door decennialang verbod is er nog te weinig harde data.

• Wetgeving: de regels verschillen sterk per land, wat internationale samenwerking bemoeilijkt.

• Stigma: veel artsen en patiënten aarzelen nog door het negatieve imago van cannabis.

Toch groeit het aantal landen dat cannabis erkent als waardevol geneesmiddel.

De toekomst van cannabis in de geneeskunde

De komende jaren beloven veel vooruitgang.

Meer wetenschappelijk bewijs

Onderzoekers bestuderen hoe cannabinoïden werken bij aandoeningen als depressie, PTSS, Alzheimer en Parkinson. Ook de rol van terpenen krijgt aandacht, omdat die het effect van cannabis mee bepalen.

Nieuwe medicinale producten

Farmaceutische bedrijven ontwikkelen geneesmiddelen die specifieke cannabinoïden bevatten, zoals pure CBD of synthetische THC. Hiermee kan de dosering preciezer worden afgestemd.

Mogelijke normalisering

Net zoals morfine en codeïne ooit van controversiële middelen tot erkende medicijnen uitgroeiden, zou cannabis dezelfde weg kunnen gaan. Naarmate stigma’s verdwijnen, wordt het waarschijnlijker dat cannabis een vaste plaats krijgt binnen de reguliere zorg.

Een oude plant met een nieuwe toekomst

Cannabis in de geneeskunde kent een lange en grillige geschiedenis. Van heilig kruid in de oudheid tot verboden drug in de twintigste eeuw, en nu weer terug als serieus medicijn. Hoewel er nog veel onderzoek nodig is, lijkt de toekomst veelbelovend. Cannabis kan, mits verantwoord gebruikt, een waardevolle aanvulling zijn binnen de moderne gezondheidszorg.